Genade

Genade is dat je niet krijgt wat je verdient (straf) en wel krijgt wat je niet verdient (vergeving).

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Krijgen wat je niet verdient

Coen en Jasper voetballen op het pleintje. Ze weten dat voetballen daar niet mag. Het is te dicht bij de huizen. Opeens vliegt de bal door de ruit van de buurman. Woedend komt hij naar buiten. “Dat gaat jullie geld kosten”, roept hij. “Jullie betalen een nieuwe ruit!” Geschrokken gaan de jongens naar huis. “Dat kost wel een jaar zakgeld”, zucht Coen. “Het was super dom van ons”, zegt zijn broer. “Hadden we nou maar niet…” De volgende dag vertelt papa dat hij een andere oplossing heeft: de jongens hoeven niets te betalen, de verzekering dekt de schade. Dit lijkt een klein beetje op wat genade is. Je verdient straf, maar je krijgt die niet. Iemand anders betaalt voor jou.

In de Bijbel lees je vaak het woord genade. Jezus vertelt een gelijkenis over twee mensen, waarin je ziet wat genade is en hoe je dat ontvangt. Twee mannen gaan naar de tempel om te bidden. De ene man is een Farizeeër. Iemand die heel goed weet wat er in de wetten van Mozes staat en zich daar aan houdt. Hij zoekt een plek waar de mensen hem goed kunnen zien en bidt dan: “O God, ik dank U dat ik niet ben zoals de andere mensen: rovers, oneerlijke mensen, of zoals die tollenaar daar. Ik vast twee keer per week en ik geef tien procent weg van alles wat ik bezit.” De Farizeeër is blij met zichzelf. Hij vertelt de Heere God hoe goed hij is. Hij heeft Gods genade en vergeving niet nodig.

Ver achterin de voorhof staat de tollenaar. Hij werkt voor de Romeinse bezetter. Daardoor wordt hij door de Joden gehaat. De meeste tollenaren zijn op een oneerlijke manier rijk geworden. Maar deze tollenaar heeft berouw. Hij durft zijn hoofd niet eens omhoog te houden. Hij weet dat hij Gods straf verdiend heeft. Met gebogen hoofd slaat hij op zijn borst. Zacht bidt hij: “O God, wees mij, de zondaar, genadig.” Het is een kort gebed, maar de Heere Jezus zegt Zelf dat Hij het verhoort. De tollenaar heeft Gods genade nodig en hij ontvangt die. De Farizeeër krijgt niets, omdat hij denkt dat hij Gods genade niet nodig heeft. Een groter verschil tussen twee mensen kun je niet bedenken!

Dat je leeft en iedere dag eten en drinken hebt, is genade. Dat je naar school kunt en geniet van muziek, van bloemen en kleuren is genade. Het is goedheid van God die je niet verdient. Maar het grootste geschenk van Gods genade is Zijn Zoon, de Heere Jezus. Door Hem kun je weer terugkomen bij God. Door Hem kun je vergeving ontvangen van al je zonden en eeuwig leven met God. Niet omdat jij dat verdient. De Heere Jezus heeft het verdiend toen Hij de straf voor de zonden droeg aan het kruis op Golgotha.

De verzekering betaalt soms maar een deel van de schade als er iets is vernield. De Heere Jezus heeft voor álle schuld betaald. God deelt Zijn genade graag aan jou uit!

Bijbelteksten

Wees mij genadig, o God, overeenkomstig Uw goedertierenheid, delg mijn overtreding uit overeenkomstig Uw grote barmhartigheid. Was mij schoon van mijn ongerechtigheid, reinig mij van mijn zonde.
Psalm 51:3-4
Barmhartig en genadig is de HEERE, geduldig en rijk aan goedertierenheid.
Psalm 103:8
Maar God, Die rijk is in barmhartigheid, heeft ons door Zijn grote liefde, waarmee Hij ons liefgehad heeft, ook toen wij dood waren door de overtredingen, met Christus levend gemaakt – uit genade bent u zalig geworden – en heeft ons met Hem opgewekt en met Hem in de hemelse gewesten gezet in Christus Jezus.
Efeze 2:4-6
Laten wij dan met vrijmoedigheid naderen tot de troon van de genade, opdat wij barmhartigheid verkrijgen en genade vinden om geholpen te worden op het juiste tijdstip.
Hebreeën 4:16

Heidelbergse Catechismus

In zondag 7 van de Heidelbergse Catechismus, vraag en antwoord 21, wordt gevraagd wat een waar geloof is.

Het antwoord maakt duidelijk dat een waar geloof uit louter genade geschonken wordt. Louter, dat betekent: er hoeft niets van ons bij. Wij kunnen het nooit verdienen. Het is een gave van God en we kunnen het ontvangen, omdat de Heere Jezus het verdiend heeft. Deze woorden lees je ook in vraag en antwoord 60: uit louter genade schenkt God aan zondaren de genoegdoening, gerechtigheid en heiligheid van Christus.

6 En de vrouw zag dat die boom goed was om ervan te eten en dat hij een lust was voor het oog, ja, een boom die begerenswaardig was om er verstandig door te worden; en zij nam van zijn vrucht en at; en zij gaf ook wat aan haar man, die bij haar was, en hij at ervan. 7 Toen werden de ogen van beiden geopend en zij merkten dat zij naakt waren. Zij vlochten vijgenbladeren samen en maakten voor zichzelf schorten. 8 En zij hoorden de stem van de HEERE God, Die in de hof wandelde, bij de wind in de namiddag. Toen verborgen Adam en zijn vrouw zich voor het aangezicht van de HEERE God te midden van de bomen in de hof. 9 En de HEERE God riep Adam en zei tegen hem: Waar bent u? 10 En hij zei: Ik hoorde Uw stem in de hof en ik werd bevreesd, want ik ben naakt; daarom verborg ik mij. 11 En Hij zei: Wie heeft u verteld dat u naakt bent? Hebt u van die boom gegeten waarvan Ik u geboden had daar niet van te eten? 12 Toen zei Adam: De vrouw die U gaf om bij mij te zijn, die heeft mij van die boom gegeven en ik heb ervan gegeten. 13 En de HEERE God zei tegen de vrouw: Wat hebt u daar gedaan! En de vrouw zei: De slang heeft mij bedrogen en ik heb ervan gegeten. 14 Toen zei de HEERE God tegen de slang: Omdat u dit gedaan hebt, bent u vervloekt onder al het vee en onder alle dieren van het veld! Op uw buik zult u gaan en stof zult u eten, al de dagen van uw leven. 15 En Ik zal vijandschap teweegbrengen tussen u en de vrouw, en tussen uw nageslacht en haar Nageslacht; Dat zal u de kop vermorzelen, en u zult Het de hiel vermorzelen.

- Welke vloek spreekt God uit? (vers 14) - Welke belofte krijgen Adam en Eva en hoe is die belofte vervuld? (vers 15) - Waar zie je Gods genade in dit gedeelte?

16 Hij heeft mij mijn tanden op kiezelstenen laten stukbijten, Hij heeft mij in de as neergedrukt. 17 Van vrede verstoten is mijn ziel, ik ben het goede vergeten. 18 En ik zei: Mijn kracht is vergaan, en wat ik van de HEERE verwachtte. 19 Denk aan mijn ellende en mijn ontheemding, aan de alsem en de gal. 20 Mijn ziel denkt er onophoudelijk aan, zij buigt zich neer in mij. 21 Dit zal ik ter harte nemen, daarom zal ik hopen: 22 Het is de goedertierenheid van de HEERE dat wij niet omgekomen zijn, dat Zijn barmhartigheid niet opgehouden is! 23 Nieuw zijn ze, elke morgen; groot is Uw trouw! 24 Mijn deel is de HEERE, zegt mijn ziel, daarom zal ik op Hem hopen.

- Middenin het klaaglied van Jeremia klinkt opeens een lofzang. Waar wil Jeremia de HEERE voor danken? - Kun jij voorbeelden geven van Gods goedertierenheid en van Zijn barmhartigheid? - Waar wil jij de Heere voor danken als je 's morgens opstaat?

43 U hebt gehoord dat er gezegd is: U moet uw naaste liefhebben en uw vijand moet u haten. 44 Maar Ik zeg u: Heb uw vijanden lief; zegen hen die u vervloeken; doe goed aan hen die u haten; en bid voor hen die u beledigen en u vervolgen; 45 zodat u kinderen zult zijn van uw Vader, Die in de hemelen is, want Hij laat Zijn zon opgaan over slechte en goede mensen, en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. 46 Want als u hen liefhebt die u liefhebben, wat voor loon hebt u dan? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde? 47 En als u alleen uw broeders groet, wat doet u meer dan anderen? Doen ook de tollenaars niet zo? 48 Weest u dan volmaakt, zoals uw Vader, Die in de hemelen is, volmaakt is.

- Wie zijn “slechte en goede mensen”, “rechtvaardigen en onrechtvaardigen”? (vers 45) - Probeer eens in eigen woorden te zeggen wat er in vers 44 en 45 staat. - Als wij op de hemelse Vader willen lijken, wat moeten wij dan doen?

12 En wij vragen u, broeders, hen te erkennen die onder u arbeiden, u leiding geven in de Heere en u terechtwijzen, 13 en hen uitermate hoog te achten in liefde, om hun werk. Leef in vrede met elkaar. 14 En wij roepen u ertoe op, broeders, hen die ordeloos leven terecht te wijzen, de moedelozen te bemoedigen, de zwakken te ondersteunen, en met allen geduld te hebben. 15 Pas op dat niemand een ander kwaad met kwaad vergeldt, maar jaag altijd het goede na, én voor elkaar én voor allen. 16 Verblijd u altijd. 17 Bid zonder ophouden. 18 Dank God in alles. Want dit is de wil van God in Christus Jezus voor u. 19 Blus de Geest niet uit. 20 Veracht de profetieën niet. 21 Beproef alle dingen, behoud het goede. 22 Onthoud u van elke vorm van kwaad.

- Wat zegt Paulus in vers 18 tegen de christenen in Thessalonica? - Als je God dankt, kun je zien wat hij je allemaal geeft in Zijn genade. Welke dingen verdien jij niet en krijg je wel? - Noem iedere dag drie dingen op waar je de Heere voor wilt danken en oefen jezelf in dankbaarheid.

12 Daarom, zoals door één mens de zonde in de wereld is gekomen, en door de zonde de dood, en zo de dood over alle mensen is gekomen, in wie allen gezondigd hebben. 13 Want totdat de wet er kwam, was er wel zonde in de wereld. Zonde wordt echter niet toegerekend als er geen wet is. 14 Toch heeft de dood geregeerd van Adam tot Mozes toe, ook over hen die niet gezondigd hadden met eenzelfde overtreding als Adam, die een voorbeeld is van Hem Die komen zou. 15 Maar het is met de genadegave niet zoals met de overtreding. Want als door de overtreding van de ene velen gestorven zijn, veel meer is de genade van God en de gave door de genade die er is door de ene mens Jezus Christus, overvloedig geweest over velen. 16 En het is met de gave niet zoals het was door de ene die zondigde. Want de veroordeling leidde ten gevolge van één overtreding wel tot verdoemenis, maar de genadegave bij vele overtredingen tot rechtvaardiging. 17 Want als door de overtreding van de ene de dood geregeerd heeft door de ene, veel meer zullen zij die de overvloed van de genade en van de gave van de gerechtigheid ontvangen, in het leven regeren door de Ene, namelijk Jezus Christus. 18 Zoals dus door één overtreding de veroordeling gekomen is over alle mensen tot verdoemenis, zo komt ook door één rechtvaardigheid de genade over alle mensen tot rechtvaardiging van het leven. 19 Want zoals door de ongehoorzaamheid van de ene mens velen als zondaars aangemerkt worden, zo zullen ook door de gehoorzaamheid van de Ene velen als rechtvaardigen aangemerkt worden. 20 De wet echter kwam er nog bij opdat de overtreding zou toenemen, maar waar de zonde is toegenomen, daar is de genade meer dan overvloedig geweest, 21 opdat, evenals de zonde geregeerd heeft tot de dood, zo ook de genade zou regeren door gerechtigheid tot het eeuwige leven, door Jezus Christus, onze Heere.

- Door wie is de zonde en de dood in de wereld gekomen? (vers 12-14) - Hoe is er genade en eeuwig leven mogelijk voor alle mensen? (vers 15) - Door de zonde heb je de dood verdiend. Door de Heere Jezus kunnen we eeuwig leven. Kun je uitleggen wat het woord ‘genade’ daarmee te maken heeft?

23 En nadat zij hun veel slagen toegediend hadden, wierpen zij hen in de gevangenis en geboden de cipier hen zorgvuldig te bewaken. 24 En toen hij dat bevel gekregen had, wierp hij hen in de binnenste kerker en zette hij hun voeten vast in het blok. 25 En omstreeks middernacht baden Paulus en Silas en zongen lofzangen voor God. En de gevangenen luisterden naar hen. 26 En er vond plotseling een grote aardbeving plaats, zodat de fundamenten van de gevangenis bewogen werden; en onmiddellijk gingen alle deuren open en raakten de boeien van allen los. 27 En de cipier, die wakker geworden was en zag dat de deuren van de gevangenis open waren, trok een zwaard en zou zichzelf gedood hebben, omdat hij dacht dat de gevangenen ontvlucht waren. 28 Paulus riep echter met luide stem: Doe uzelf geen kwaad, want wij zijn allemaal hier. 29 En toen hij om licht gevraagd had, sprong hij naar binnen en begon erg te beven, en hij viel voor Paulus en Silas neer; 30 en hij bracht hen naar buiten en zei: Heren, wat moet ik doen om zalig te worden? 31 En zij zeiden: Geloof in de Heere Jezus Christus en u zult zalig worden, u en uw huisgenoten. 32 En zij spraken het Woord van de Heere tot hem en tot allen die in zijn huis waren. 33 En hij nam hen in dat nachtelijke uur met zich mee en waste hun striemen, en hij werd onmiddellijk gedoopt, en al de zijnen.

- Wat vraagt de cipier aan Paulus en Silas na de aardbeving? (vers 30) - Wat moet de cipier doen om de genade van God te ontvangen? (vers 31) - Hoe kun jij de genade – vergeving, vrijspraak – van God ontvangen?

1 Ook u heeft Hij met Hem levend gemaakt, u die dood was door de overtredingen en de zonden, 2 waarin u voorheen gewandeld hebt, overeenkomstig de leefwijze van deze wereld, overeenkomstig de wil van de aanvoerder van de macht in de lucht, van de geest die nu werkzaam is in de kinderen van de ongehoorzaamheid, 3 onder wie ook wij allen voorheen verkeerden, in de begeerten van ons vlees, door de wil van het vlees en de gedachten te doen; en wij waren van nature kinderen des toorns, evenals de anderen. 4 Maar God, Die rijk is in barmhartigheid, heeft ons door Zijn grote liefde, waarmee Hij ons liefgehad heeft, 5 ook toen wij dood waren door de overtredingen, met Christus levend gemaakt – uit genade bent u zalig geworden – 6 en heeft ons met Hem opgewekt en met Hem in de hemelse gewesten gezet in Christus Jezus, 7 opdat Hij in de komende eeuwen de allesovertreffende rijkdom van Zijn genade zou bewijzen, door de goedertierenheid over ons in Christus Jezus. 8 Want uit genade bent u zalig geworden, door het geloof, en dat niet uit u, het is de gave van God; 9 niet uit werken, opdat niemand zou roemen. 10 Want wij zijn Zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus om goede werken te doen, die God van tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen.

- Hoe zijn de gelovigen in Efeze gered? (vers 8a) - Door het geloof ontvangen zondaren de genade van God. Is geloof iets wat je zelf moet ‘doen’? (vers 8b) - Waarom is het zo belangrijk dat we niet door onze eigen werken gered worden, maar alleen door genade? (vers 8-9) Maarten Luther heeft dat ook ontdekt in zijn leven. Op tabblad Kijk vind je hier een filmpje over.

De Farizeeër en de tollenaar Free Bible Images

In deze platenserie wordt de geschiedenis afgebeeld die bij de uitleg van het kernwoord verteld wordt. Op deze platen wordt ook de Heere Jezus afgebeeld.

Lied Genade zo oneindig groot DirkszoonDirk

Meer uitleg bij dit lied vind je bij opdracht 3 op het tabblad verwerking.

De ontdekking van Maarten Luther Refo500

500 jaar geleden leefde in Duitsland iemand, die heel beroemd werd: Maarten Luther. Dit filmpje gaat over zijn leven en over zijn grote ontdekking.

Opdracht 1: De farizeeër en de tollenaar

In deze opdracht denk je verder na over de gelijkenis van de farizeeër en de tollenaar en ontdek je wat de Heere Jezus ons leert over genade. Schrijf de woorden farizeeër en tollenaar bovenaan een vel papier en maak daaronder twee kolommen.

Schrijf voor beide personen hun goede daden op, daarna de dingen die niet goed zijn in hun leven.
Schrijf ook op waar ze om bidden. Wat is het verschil in hun gebed? Hoe komt dat?
Schrijf op hoe ze naar huis gaan. Wat is het verschil?

Opdracht 2: Gebed om genade

Zoek (een paar van) de volgende onberijmde psalmen op: Psalm 4:2; 6:3; 9:14; 25:16; 27:7; 30:11; 31:10; 41:5, 11; 51:3; 56:2; 57:2: 86:3; 119:58.
Waar bidden de dichters van deze psalmen heel vaak om? Waarom hebben ze dat nodig denk je?
Bij welke vinger van de gebedshand hoort dit gebed? (Kijk voor meer uitleg over de gebedshand bij het kernwoord gebed.)
Hoe bid jij om genade?

Opdracht 3: Amazing grace, het verhaal achter het lied

Download op deze pagina de tekst ‘Amazing grace, het verhaal achter het lied’ en lees het verhaal.

Wat heeft John Newton in zijn leven ontdekt over genade?
Wat zingt hij daarover in het lied ‘Amazing grace’?
Beluister ‘Genade zo oneindig groot’ – een vertaling van ‘Amazing grace’ – op tabblad 'Kijk' en zing het ook met elkaar.

Kleurplaat

Download de kleurplaat op deze pagina, print die uit en kleuren maar!

Downloads

Amazing grace: het verhaal achter het lied Opdracht 3 Download

De farizeeër en de tollenaar Kleurplaat Download